Nederbirds Lauwersmeer
(All pictures made with a Canon EOS 1d Mark III & Canon EOS 5d Mark III after 06.2016)

Ik kwam in 2013-2017 een 2-4 keer per week in het Lauwersmeer en deed een vaste ronde met de auto per seizoen. Je kunt het beste eerst een goede kaart van het gebied aanschaffen (Staatsbosbeheer 05 van Falkplan is de beste). Om te weten wat je er kunt aantreffen als je er bent, controleer waarneming.nl. Overal geldt: regelmatig stoppen en kijken! De mooiste en beste tijd zijn de migratiemaanden (Mei en Oktober). De zeldzame soorten tussen haakjes zijn vanaf 2012 gezien en betreft exemplaren die ter plekke waren en niet overvliegend zijn waargenomen.

Begin in de provincie Groningen vanwege de zon in de rug. Je hebt op de meeste lokaties een telescoop of een verrekijker nodig want vooral als er veel water staat, dan zit het erg ver weg.

Vanuit Lauwerzijl, de Stadsweg helemaal uitrijden en dan rechtsaf de Nittersweg op richting Zoutkamp. Na ongeveer een kilometer naar links door de dijk en de Hooge Zuidwal op. Bovenop de dijk heb je uitzicht over de weilanden waar Kiekendieven broeden en jagen en kijk je tegen de bossen van het voormalig munitiedepot aan. Je rijdt de weg helemaal af (dit is Friesland) en dan heb je op het eind een parkeerplaats aan de linkerkant. Als je het pad verder afloopt kom je bij een uitkijkbult. Hier heb je een wijds uitzicht over de Zoutkamperplaat en heb je kans op onder andere roofvogels en Raven.

Bij de parkeerplaats ligt er links een erg mooi fietspad dat richting de Middelplaat en langs de Baak gaat. Hier zie je allerlei Rietvogels, Grauwe Klauwier, Baardmannetjes en roofvogels.

(Zeldzaam: Beflijster, Morinelplevier)

Vanaf Zoutkamp ga je linksaf de Strandweg op. Deze komt langs de Panserpolder (in de winter kans op grote groepen Wilde en Kleine Zwanen) en de Zoutkamperril waar de nodige water en rietvogels zitten. Ook broedt en jaagt de Bruine Kiekendief hier en zit er al jaren een Slechtvalk in de weilanden links. Voordat je bij de kazerne bent, kun je links naar de vogelkijkhut van het Jaap Deensgat wandelen (er is een parkeergelegenheid voor een aantal auto’s ). Het pad daar naartoe is vergeven met de Baardmannetjes (plus veel Rietzangers en Rietgorzen), en kom je algemene soorten tegen zoals de Blauwborst en Rietzanger. Schuin tegenover het paadje naar de hut is er een bult die uitkijkt over de rietvelden en het Roodkeelplasje. Om de hut heen zitten verscheidene vogels dichtbij.

(Zeldzaam: Citroenkwikstaart, Sneeuwgans, Steltkluut, Poelruiter, Roodhalsgans, Koereiger, Ross Gans, Dwerggans, Flamingo, Morinelplevier, Gestreepte Strandloper, Grauwe Franjepoot, Rosse Franjepoot, Poelruiter, Zwarte Ooievaar, Grote Karekiet, Waterrietzanger, Breedbekstrandloper, Blonde Ruiter)

Volg vervolgens links de ventweg (= Strandweg) parallel aan de Marneweg (N361). Je komt langs rietkragen met een sloot (altijd goed voor soorten als Roerdomp en Waterral). Je komt ook langs een grotere parkeerplaats voor de vogelkijkhut. Vervolgens is er links en rechts de Vlinderbalg waar je met de auto goed bij kunt komen. Als er ’s winters ijs ligt heb je kans op scharrelende Roerdomp en Waterral langs de rietkragen. Hier staat ook de relatief nieuwe uitkijktoren en dit gebied is erg goed voor donkere nachtwandelingen.

(Zeldzaam: IJseend, Witoogeend, Bonte Kraai, Amerikaanse Wintertaling, Grauwe Franjepoot, Buffelkopeend)

Video:
Citroenkwikstaart (foeragerend)
Visarend (vliegend, jagend, etende)
Oehoe (suffend)
Baardman (hangend)
Boerenzwaluw (poetsend)
IJseend (dobberend, duikend)

Vlak voor dat de Strandweg scherp naar rechts afbuigt, kun je met de auto een heel klein stukje rechtdoor. Hier heb je uitzicht op het Ballastplaatbos en de Zuidelijke Ballastplaat. Hier komen Zeearenden vaak foerageren. Tegen het Ballastplaatbos zitten veel zangvogels (met grote groepen Kramsvogel in de winter). Op en aan het water zitten de nodige vogels met vele Zwanen (alle soorten) in de winter. Aan de andere kant van de weg heb je de Marnewaard met vele roofvogels en zangers. Op het weilandje tussen de N361 en de ventweg worden nog wel eens vreemde vogels gezien (zoals Koereiger).

Verder op de Strandweg, is er links een parkeerplaats met fietspad en wandelpad die het Ballastplaatbos ingaat. Niet veel verder komt er een T-splitsing. Je gaat hier links, de Rug op. Links staat het Staatsbosbeheer gebouw, rechts rij je langs het Nieuwe Robbengat. Na een tijdje is er links weer een parkeerplaats om te wandelen of fietsen in het Ballastplaatbos (met vele soorten zoals Houtsnip, Wielewaal en Boompieper). Op de rand van het bos, aan de zuid-west kant, staat een geweldig hoge houten uitkijktoren met een wijds uitzicht over het ondiepe water van Achter De Zwarten, maar je kijkt hier met gemak naar de R.J. Cleveringsluizen bij Lauwersoog. Hier kun je erg veel zien (het hele scala aan eenden en vele steltlopers) en heb je ook uitzicht over platen zoals het Oude Robbengat en de Zuidelijke Lob. Naast deze uitkijktoren is er ook een uitkijkbult en een recente 2^de uitkijktoren op de plek van een afgebroken windmolen uit de jaren 70.

Als je de weg uitrijdt, kom je uit op een grote parkeerplaats tegenover Suyderoogh, het Landal vakantiepark. De steiger aan Het Nieuwe Robbengat geeft een mooi uitzicht en er zitten tijdens broedtijd (en als het niet te druk is met mensen en honden) vele Boerenzwaluwen, Huiszwaluwen en Oeverzwaluwen doorelkaar.

Als je de weg nog verder neemt, het bos in, kun je vanaf de (onverharde) parkeerplaats of de vertakking van de weg naar links, een niet al te lange wandeling maken naar het Vogelkijkpunt Achter De Zwarten. Hier zitten geregeld Reuzensterns en vele steltlopers.

(Zeldzaam: Zeearend, Gestreepte Strandloper, Poelruiter, Breedbekstrandloper)

Dan weer helemaal dezelfde weg terug en voor de N361 de afslag links nemen, de Strandweg weer op. Bij de vissteiger kun je watersoorten dichtbij aantreffen. Maar vaak staan hier campers met vissers die het relatief lage water inmogen.

Video:
Oeverzwaluw (poetsend, balancerend)
Wilde Zwaan (foeragerend)
IJsvogel (jagend)

Je komt langs een groot recreatiegebied met strand. Links het grote parkeerterrein op met mooi uitzicht over het Nieuwe Robbengat. Iets verderop ligt de camping met veel groen. Aan de overkant ligt het Robbenoort huisjespark en het is altijd de moeite waard om hier een rondje te maken voor de zangvogels zoals de daar broedende Gekraagde Roodstaart. Hierna ga je richting de jachthaven (vanaf de Strandweg linksaf). Bij de slagboom parkeer je aan de rechterkant en kun je het bos checken op oa. Nachtegaal. Je kunt ook de auto aan het einde van de Strandweg aan de linkerkant parkeren. Aan de overkant is het ook bossig met een grote plas waarop de nodige water en rietvogels leven (let op Roerdomp).

(Zeldzaam: Roodmus, IJseend, Draaihals, Pestvogel, Bruinkeelortolaan, Bladkoning, Witkopstaartmees, Humes Bladkoning)

Dan de rotonde op en hem rechtdoor nemen, de Kustweg op. Aan je rechterkant is er vervolgens een parkeerplaats. Het wandel/fietspad gaat richting het Lauwersoogbos en over de N361. Niet veel verder is er een slagboom van defensie (de hele Marnewaard is van defensie) die door de week gesloten is en in het weekend geopend is voor auto’s. Je kunt er altijd fietsen en wandelen tenzij staat aangegeven dat er geoefend wordt. Na een aantal kilometers komt er een dijkopgang voor auto’s. Hier heb je mooi uitzicht over de Waddenzee maar kan het erg druk zijn. Dit is de enige plek in Groningen waar je met de auto de dijk op kan. Na nog een aantal kilometer bereik je de telpost die ook op de dijk is. Hier heb je zowel uitzicht op de Waddenzee als een gedeelte van de Marnewaard. Tegenover de telpost is een klein parkeerplaatsje waar je het gebied fietsend of wandelend in kunt. Dit is een erg groot gebied (met veel broedende Veldleeuweriken) waar relatief weinig vogelaars komen en kun je de gekste soorten tijdens de migratie tegenkomen. De lanen met bomen zijn tijdens de migratie erg interessant om te checken. Iets verder op de Kustweg, ter hoogte van de slagboom, kun je vanaf de dijk het wad voor de Westpolder zien met laag water erg veel steltlopers.

(Zeldzaam: Sperwergrasmus, Grijze Wouw, Ruigpootbuizerd, Draaihals, Steppekiekendief, Nachtzwaluw, Terekruiter, Hop, Scharrelaar, Grauwe Fitis, Pallas’ Boszanger, Bladkoning, Orpheusspotvogel, Struikrietzanger, Taigaboomkruiper, Roze Spreeuw, Noordse Nachtegaal, Grote Pieper, Roodmus)

Video:
Gekraagde Roodstaart (poetsend, met prooi)
Draaihals (foeragerend)

Vervolgens rij je helemaal terug naar de rotonde en neem je de eerste afslag richting de haven met z’n Scholeksters en Visdiefjes als broedvogel. Sla rechtsaf de haven in en rij langs restaurant Schierzicht en sla linksaf richting het KNRM gebouw. Helemaal uitrijden totdat je niet meer verder kunt en parkeren bij de camperparkeerplaatsen. Hier heb je mooi zicht op de haven, pier en de boot naar Schier. In de haven belanden geregeld mooie soorten en uitgeputte vogels zoals Roodhalsfuut, Zeekoet, Roodkeelduiker, etc.

Dan ga je weer terug en na Schierzicht sla je linksaf de haven in. Je kunt vlakbij het water rijden en de Steenlopers en Meeuwen lopen onder je auto door. Aan het einde van de weg ga je rechts en dan gauw links richting de pier. Hier kom je langs de Waddenzee en is een goede plek voor zeetrek (waarover later meer). De weg buigt af naar links en hier heb je ook goed zicht op de haven. Op de pier kun je parkeren. Hier zitten geregeld Sneeuwgorzen in de winter. Tijdens zeer harde westenwind (minimaal kracht 5, meer is beter) in oktober, komen hier vele vogelaars voor de zeevogels. De ruimte om de gebouwen op de dijk (voor beschutting) zijn vaak vanaf de vroege ochtend al bezet. Je hebt kans op soorten dichtbij zoals Alk, Zeekoet, Jan van Gent, Kleine en Grote Jager, Roodkeelduiker, Drieteenmeeuw, etc. In combinatie met Springtij kan de pier en de haven overstromen.

(Zeldzaam: Kleine Burgermeester, Vorkstaartmeeuw, Kuifaalscholver, Kleine Alk, Bonte Kraai, Bruine Boszanger)

Helemaal terugrijden naar de N361. Dan de Robbengatsluizen over en rechtsaf de veerhaven in. Helemaal op het eind kun je de auto kwijt en op de dijk heb je een erg fraai uitzicht op de Waddenzee en de haven.

Terugrijden en dan rechtsaf richting de R.J. Cleveringsluizen waar je ook op kan. Er vlak na neem je de weg links naar de parkeerplaats. Beneden kun je struinend een soort van pier op. Terug naar de N361 heb je zicht op de Schuldinkplaat en het water. De paaltjes zitten vaak vol meeuwen en hier tref je nog wel eens een Pontische of/en een Geelpootmeeuw aan. Rond het eiland zwemmen vele soorten eenden en duikers en kun je Toppers of een IJseend aantreffen. Op het eiland broeden Aalscholvers en Kleine Zilverreigers.

Video:
Kleine Alk (dobberend)
Kleine Burgemeester (poetsend, gapend)
IJseend (wassend, poetsend)
Roodhalsfuut (poetsend)
Roodkeelduiker (poetsend)
Sneeuwgors (foeragerend)
Zeekoet (poetsend)
Steenloper & Paarse Strandloper (foeragerend)

Na een aantal kilometers op de N361 (op de dijk tussen het eiland en de Bantpolder zitten in de winter ontelbare ganzen) sla je linksaf, en sla je direct naar links de Bantswei op, de Bantpolder in. Aan de overkant ligt een populair kitesurf gebied (Hoek van de Bant) maar er zitten vooral buiten het seizoen ook leuke vogels (zowel in de bosjes als op het water).

Bovenop de dijk van de Bantswei staat een bankje en kun je de Bantpolder overzien. Vervolgens rechtsaf de Alddijk op die je helemaal afrijdt terwijl je de weilanden rechts goed in de gaten houdt. Je kunt hier van alles tegenkomen.

(Zeldzaam: Morinelplevier, Steppevorkstaartplevier, Grote Grijze Snip, Zwarte Rotgans, Witbuikrotgans, Ruigpootbuizerd, Roodhalsgans, Koereiger, Amerikaanse Goudplevier, Turkestaanse Klauwier, Graszanger, Noordse Nachtegaal)

We rijden nu op de Dyksterwei die we rechts afslaan de Boltawei op. De eerst afslag rechts, de Lytse Wei, rijden we dan helemaal af. Je mag hier met de auto de dijk oprijden. Vanaf daar heb je een erg fraai uitzicht op Moddergat en de Peazumerlannen met z’n Velduilen. Op de plasjes en de drassige gronden zijn meestal wel steltlopers te zien.

(Zeldzaam: Bonapartes Strandloper, Steppekiekendief, Strandplevier, Ruigpootbuizerd, Oosterse Zwarte Roodstaart, Aziatische Goudplevier, Morinelplevier)

Video:
Oosterse Zwarte Roodstaart (loerend, poetsend)
Morinelplevier (foeragerend)
Kuifduiker (dobberend, duikend)
Velduil (loerend, vliegend)

Rij helemaal de Boltawei af en ga op de rotonde rechtdoor en daarna linksaf de Skanserwei op richting Oostmahoorn. Daar kun je met de auto in het haventje komen en is het op rustige tijden de moeite waard. Ik ga vaak langs het strandje aan de Bochtjesplaat. Hiervoor neem je de eerste weg links als je teruggrijdt naar de Skanserwei. Je komt dan op een hele grote parkeerplaats en op de dijk heb je goed uitzicht op het strand en verscheidene platen. Ga vervolgens terug naar de Skanserwei en neem links de Saatsenwei. De weilanden rondom zijn altijd interessant en ga bij de Sylsterwei linksaf naar Ezumazijl. Daar is een mooi kijkpunt op de Bochtjesplaat.

Rij de weg af en neem de eerste (doodlopende) weg (Camminghaweg) links naar de Ezumakeeg. Ga eerst linksaf naar Noord waar een parkeerplaats is. Hier staan banken op een bult met uitzicht over het noordelijke gedeelte. De Ezumakeeg is het walhalla voor steltlopers en men komt hier dan ook van elk continent om de vele vogels te kijken. Ik heb wel eens 11 verschillende soorten in 1 telescoopbeeld gehad. Er wordt hier dan ook geregeld iets zeldzaams ontdekt. Als je terugrijdt kom je langs het andere gedeelte. De auto kun je ten alle tijde in de berm zetten en als het rustig is (vermijdt vakantiedagen en warme weekenden) lopen er over de weg vogels. Je kunt de auto ook kwijt bij de voormalige (afgebrande) kijkhut. Vooral na zessen is het hier prachtig en heb je kans op een jagende Zeearend. Als je verder rijdt, dan loopt de weg dood en gaat het over in een fietspad. In de winter/het najaar wordt de Ezumakeeg met z’n eigen waterpeil gebruikt als slaapplaats voor meeuwen, Grote Zilverreigers en tienduizenden Brandganzen.

(Zeldzaam: Terekruiter, Blonde Ruiter, Bairds Strandloper, Gestreepte Strandloper, Steltkluut, Siberische Strandloper, Breedbekstrandloper, Grote Grijze Snip, Rosse-Grote en Grauwe Franjepoot, Flamingo, Witvleugelstern, Witwangstern, Zwarte Ibis, Roodpootvalk, Kwak, Aziatische Goudplevier, Kleine Geelpootruiter, Poelruiter, Poelsnip, Franklins Meeuw, Roodkopklauwier, Citroenkwikstaart)

Video:
Rosse Franjepoot (foeragend met Kluut)
Grauwe Franjepoot (foeragerend)
Bruine Kiekendief (juveniel vreet Smient)
Grote Mantelmeeuw (versus Slobeend)
Siberische Strandloper (foeragerend tussen de eenden, poetsend)
Bonapartes Strandloper (poetsend, foeragerend met Kleine Strandloper)
Grote Grijze Snip (foeragerend, poetsend, vliegend)
Baardman (poetsend, vlooiend)
Zeearend (vliegend, zittend lastiggevallen)
Tureluur (kuiken)
Rietgors (zingend)
Bairds Strandloper (foeragerend)
Witte en Gele Kwikstaart (bij en op een kadaver)
Watersnip (rennend, foeragerend)
Grauwe Franjepoot (zeer territoriaal)
Gestreepte Strandloper (foeragerend)
Zeearend (lastiggevallen door meeuwen)
Gestreepte Strandloper (foeragerend, Kievit aanvallend, poetsend, vliegend)
Blonde Ruiter (foeragerend, weggejaagd door Kemphaan)
Kleine Plevier (broedend)
Kleine Plevier & Bontbekplevier (foeragerend, poetsend, interactie)
Baardman (foeragerend)
Rietgors (foeragerend)
Kemphaan (foeragerend, rennend)
Kemphaan (vechtend)
Witoogeend (foeragerend)
Rouwkwikstaart (poetsend)
Brandgans (slaapplaats)
Ransuil (spiedend/jagend)
Velduil (vliegend/jagend)
Amerikaanse Wintertaling (dobberend)
Roodhalsfuut (poetsend)
Zeearend (vangt Paling)
Breedbekstrandloper (foeragerend, wordt weggejaagd door Bontbekplevier, poetsend)
Terekruiter (foeragerend)
Breedbekstrandloper (foeragerend)
Lepelaar (met zender)
Wulp (loerend)
Grutto (foeragerend, interactie)
Grote Zilverreiger (slaapplaats)
Brandganzen en Spreeuwen
Zeearend (grijpt en plukt Brandgans)
Zeearend (parend)

Rij weer helemaal terug naar de Saatsenwei, sla links af en bij Dokkumer Nieuwe Zijlen links de Kwelderweg op. Dan links de Rijsdammen op (Camping De Pomp van Staatsbosheer) en rij totdat je niet meer verder kunt, de parkeerplaats op. Hier kun je naar een geweldige uitkijkheuvel wandelen door of langs het Zomerhuisbos (met hoge dichtheid aan Zanglijsters). Dit is een waar roofvogelparadijs en kun je zo’n beetje alle soorten treffen. Kiekendieven hebben hier ook hun slaapplaats. Begin Mei trof ik daar eens een Zeearend, Rode en Zwarte Wouwen, Raven en een Bruine Kiekendief die om een dode haas aan het kibbelen waren. Je kunt kilometers ver kijken over de Kollumerwaard. Vlak voordat je weer terug links de Kwelderweg opgaat, slapen honderdduizenden Spreeuwen in het gebied hier en de volgende parkeerplaats.

(Zeldzaam: Draaihals, Grijze Wouw, Ruigpootbuizerd)

Bij die volgende parkeerplaats begint een mooie wandelroute genaamd de vogelroute. Deze loopt gedeeltelijk door de Kollumerwaard/Pompsterplaat met broedende Roerdomp, Dodaars, Waterral en Blauwborst. Bij de laatste parkeerplaats op de Kwelderweg kun je naar de uitkijktoren De Baak wandelen. Hier overzie je de Middelplaat, een stuk Kollumerwaard en Zoutkamperplaat. Je mag op de Middelplaat rondwandelen over een pad (let op Baardmannetje, Rietgors en baltsende Zeearend) en er is een fraai uitkijkpunt bij de Zoutkamperplaat/uitloper van de Babbelaar. Je kunt besluiten om via het fietspad terug te lopen naar de parkeerplaats. Op de Pompsterplaat willen ook nog wel eens grote Spreeuwengroepen slapen. Die kun je mooi zien vanaf de aangelegde dijk bij de parkeerplaats. Als je vanaf de Kwelderweg de eerstvolgende weg naar links neemt, kom je uiteindelijk op het eerste punt uit. Links heb je de voormalige kruitfabriek waar ze Damherten hebben uitgezet.

(Zeldzaam: Buidelmees, Zwarte Ibis, Roze Spreeuw)

Video:
Zwarte en Rode Wouw, Zeearend, Raaf, Bruine Kiekendief (kibbelend om prooi)
Zwarte en Rode Wouw (vliegend, interactie)
Spreeuw (slaapplaats)
Ruigpootbuizerd (vliegend, biddend)
Kleine Zwaan (poetsend, zwemmend)
Buidelmees (roepend)
Draaihals (loerend)
Staartmees (nestbouw)
Spreeuw (slaapplaats)

Voor vragen, schrijf: michael at nederbirds punt nl