Interview: Marieke Zwartsenberg
Known For: drummer for No-Song Kutkotz
By: Michael Kopijn
How: Face to Face
When: 27 August 2020

Michael: Waar kom je oorspronkelijk vandaan?
Marieke: Ik ben geboren in Huize Tavernier in Groningen (= de kraamkliniek van het Diaconessenziekenhuis). Ik heb wel eens in een bandje gespeeld waarvan iedereen uit Huize Tavernier kwam.

Michael: Wanneer ben je voor het eerst in aanraking gekomen met punk?
Marieke: In mijn beleving was ik nooit zo punk. Ik zat in die wereld omdat alles kon en toen ik 16 was (in 1979) heb ik een drumstel gekocht.

Michael: Waarom een drumstel?
Marieke: Ik had vier broers en die hadden allerlei instrumenten en ik wilde graag drummen maar dat mocht niet. Je moest eerst gaan pianospelen en drummen was sowieso niks voor meisjes. Dus ik denk dat ik uit dwarsheid gewoon een drumstel heb gekocht. Ik woonde aan het A-Kerkhof en ik ging gewoon drummen zonder les. Ik zat in een beetje een dopey circuit, veel mensen die gebruikten. Ik had een vriendje en dat was een junk en die jatte mijn radio. Ik was toen heel boos en ging naar Vera en daar kwam er een meisje op me af en die zei: “je moet met hem oppassen, hij laat mensen voor zich werken”. Dat was Laura en die had net een basgitaar gekocht. We gingen, toen we nog helemaal niks konden, uren lang samen spelen.

Michael: En waar deed je dat?
Marieke: Op mijn kamer. Tot de politie kwam. Dat deden we elke dag eigenlijk. M’n drumstel is op een gegeven moment ook in beslag genomen. Kreeg ik weer een ander drumstel.

Michael: Werkte Laura in Vera?
Marieke: Nee, die ging ook gewoon uit. Zo in de WC’s denk ik dat we elkaar ontmoetten. Laura had een vriendje die heette Dolf, en die speelde dus bas. Daar heb ik contact mee gekregen want hij speelde in Evocato Suicidato en M-Vitamins. Daar speelde mijn broer trouwens ook nog in. Later kwam ik in Vera en had een nogal grote mond en dan zeiden ze: “kom maar hier in Vera spelen want dan organiseren we een punkavond”. Dat was met de Boobs en was m’n allereerste optreden ooit.  

Michael: Met welke band was dit?
Marieke: Met 2 bands, Evocato Suicidato en M-Vitamins. En ik was verschrikkelijk zenuwachtig.

Michael: Maar je hebt het wel gedaan.
Marieke: Nou ja, ik ben diezelfde dag nog in de trein gestapt. “Ik ga naar Amsterdam, ik ga vluchten”. Toen ik bij Zwolle was dacht ik: “maar dit kan niet”, ik moest gewoon terug. Dus ik was echt opgevreten van de zenuwen. Maar ja, ik heb het gedaan en toen vond iedereen het fantastisch.

No-Song Kutkotz (1981 – 1983)
Marieke: We hadden 2 bassisten en ik maakte alle nummers samen met Angela, waarmee ik later ook in Hawaii Gang zat. We hadden urenlange sessies met knippen en plakken waardoor er nieuwe nummers ontstonden. Evocato Suicidato was eigenlijk veel avontuurlijker kwa muziek. Roos de zangeres was heel eng. Die zong ook echt heel eng. Als je het over punk hebt, is zij eigenlijk veel meer punk want zij joeg angst aan. Mensen liepen voor haar de zaal uit. Dus ik werd op een gegeven moment ook wel een beetje daardoor beinvloedt, een beetje depressief ook wel want de muziek was zwartgallig. Heel heftige muziek. No-Song Kutkotz was in mijn beleving veel aangepaster aan stijlen. “Nu gaan we een reggaenummer spelen”. We konden geen reggae spelen, en speelden het op z’n Kutkotz. Maar het was wel reggae. Met Evocato Suicidato maakten we gewoon geluid. Dan zochten we geluiden en ritmes bijelkaar. En was het ook heel vrij, ik had een totaal vrije rol. Daar heb ik later best veel last van gehad. Dan werd er gezegd: “je moet zo en zo drummen”, maar ik had zo zonder normen leren drummen. Daarom vind ik nu free jazz zo leuk om te spelen. ’t Is eigenlijk een beetje hetzelfde maar op een veel hoger niveau.

Michael: Kun je je nog herinneren hoe No-Song Kutkotz bij elkaar kwam?
Marieke: Jessica kende ik ook nog van ervoor. Ik woonde in Haren met m’n ouders en Jessica kwam ik toen tegen. Die was nog piepjong en zat helemaal in de punkscene. Ik hing er altijd net een beetje naast. Ik voelde mij geen punk maar door de muziek die we maakte zaten we wel in die hoek maar ik ben nooit punk punk geweest. Ik heb wel een leren jasje gehad enzo maar geen hanekam zoals Jessica.

Michael: Maar je speelde natuurlijk wel op de punkplekken.
Marieke: Het was ook gewoon die tijd. Met Evocato Suicidato speelde we daar ook. Met de Hawaii Gang ook nog een beetje (1983). Het begon een beetje te veranderen kwa tijd maar dat paste al veel meer bij wat ik wilde. Neneh Chery en The Slits was het soort bands dat ik te gek vond. En dat was eigenlijk niet echt punk, maar wel heel erg onconventioneel. Punk was raggen en daar vond ik geen reet aan. Voor 1 nummer wel leuk maar voor de muzikaliteit trok het mij niet. Kwa uiting snap ik het heel goed maar ik ben daar zelf nooit zo bij geweest.

Marieke: Via via kwamen we bij Ineke. Ik geloof via mensen van Desert Corbusier, via Richard Cameron. Die was bevriend met Ineke. We wilden graag nog een gitariste hebben. Angela en ik hebben veel advertenties gezet in die tijd om te zoeken naar vrouwen. We wilden graag een vrouwenband hebben. Op het laatst kwam Jerry Gerôt als gitarist/zanger erbij waarmee ik later in de Hawaii Gang zat. Hij verving Jessica toen Ineke er al uit was en is helaas in 2009 letterlijk doodgeslagen in Amsterdam.

Marieke: We waren ook een vriendenclub. Zo van doe maar mee, gezellig, samen muziek maken. En Ineke had ook een goede stem. Dat matchte erg goed. Zij was ook veel ouder, al 25, en had er op een gegeven moment genoeg van. Dat was het begin van het einde. En ik was er ook echt mee klaar. Ik wilde echt iets anders. En als ik het achteraf hoor, denk ik dat we er veel meer mee hadden moeten doen want er zat heel veel potentie in.

Michael: Uiteindelijk heb je wel de nodige optredens gedaan.
Marieke: Paradiso hebben we gespeeld, en de Effenaar, Doornroosje. Dat ging ook een beetje z’n eigen leven leiden door dat Nieuwe Revu gedoe.

Michael: Hoe kwam dat eigenlijk?
Marieke: Ik woonde met Martin Bril in huis en hij was bevriend met Maarten Corbijn, de broer van Anton Corbijn. En Maarten kwam bij ons thuis een foto van Evocato Suicidato maken voor Vinyl. Via hem heeft Govert de Roos de fotos genomen. Eigenlijk ging het alleen om de foto. Het ging helemaal niet om het verhaal. We dachten dat we een interview kregen maar dat was helemaal niet zo.

Michael: Kwamen ze van de Nieuwe Revu speciaal langs?
Marieke: Nee, wij zijn daar heen geweest, naar een studio. Wat we wel een keer hebben gehad was dat we met Hawaii Gang in de Vrij Nederland kwamen en toen kwamen ze wel naar Groningen. Dat ging over vrouwenpop. Maar het ging altijd over No-Song Kutkotz. Terwijl No-Song Kutkotz voor mij meer uiterlijk dan innerlijk was.

Michael: Dat tourtje naar Berlijn, wanneer was dat?
Marieke: Dat was in de nadagen denk ik (1982 – Michael). Het was in de winter in ieder geval. We speelden samen met Desert Corbusier en volgens mij nog ééntje. We waren daar met drie bands.

Michael: En je reisde afzonderlijk van elkaar?
Marieke: Ja, we hadden een busje dat steeds moest afkoelen. En het was heel spannend of we de DDR in één keer doorkwamen. Sowieso in die tijd, Berlijn, ik vond het heel indrukwekkend. Het kraakpand in Kreuzberg waar we zaten, Kuckuck, zat tegenover de muur. Het was ijskoud, ze hadden van die hele grote industrieële kachels. En beneden zat een drummer in z’n oefenruimte, die had z’n eigen drumstel gemaakt en daar zat ik de hele dag. Die woonde daar. En dat was trouwens een hippie, lang haar enzo en zo’n band om z’n hoofd. Dat leefde allemaal samen daar, punx en hippies.

Michael: Hoeveel optredens heb je daar gedaan?
Marieke: Volgens mij twee. Het was een soort uitwisseling. Ik wilde op een gegeven moment samen met Laura of Peter Smidt naar Oost-Berlijn via de Frederichsstrasse maar ik kwam het douanekantoor niet meer uit. Daar heb ik de hele dag gezeten, met mijn leren jasje. Ik heb nooit geweten waarom ik Oost-Duitsland niet in kwam. Maar ja, ze lieten me ook niet terug gaan naar West Duitsland en dat was best wel spannend. Ze wisten natuurlijk alles en hielden alles in de gaten. En ze wisten natuurlijk waar we vandaan kwamen en de Kuckuck was best wel een militant kraakpand.

Michael: Was er een band tussen No-Song Kutkotz en het kraken?
Marieke: Als we dan ’s avonds hadden gerepeteerd aan het A-Kerkhof gingen we naar het Oude Politieburo kraakpand. Later, toen m’n drumstel in beslag was genomen, repeteerden we daar in de kelder en dan konden we, zolang de winkels dicht waren, herrie maken. Heel veel bands hebben daar gerepeteerd. Het hoorde bij ons huis en ik had de sleutel. Het was fantastisch. En we hebben daar best wel veel gespeeld. En in het ORKZ. En in Eindhoven, in een gekraakt klooster en in de Conradstraat in Amsterdam.

Michael: En kreeg je nog wat mee van het geweld in die tijd?
Marieke: Nee, ik zat een beetje aan de zijkant. Ik deed wel aan kraakacties mee en het was ook wel leuk om er bij te zijn maar ik zat altijd een beetje aan de zijkant. Ik heb altijd tussen groepen ingezeten. Dat is m’n lot. Nog steeds.

Michael: Was religie in die tijd een probleem?
Marieke: Er was altijd wel een tegenpartij. Dat waren de onzelfstandigen. We maakten ze altijd volstrekt belachelijk. Toen ik in Evocato Suicidato zat, was Dolf daarin heel bepalend. Alles wat enigszins naar regels rook, daar moest hij niets van hebben en daarin werd ik automatisch in mee gezogen. Ik weet nog wel dat we de Bhagwan avonden in Vera altijd gingen verstoren. Net zo als de studentenvereniging Albertus Magnus, die gingen we ook altijd verstoren.

Michael: Nog even over dat oud en nieuw concert van No-Song Kutkotz in het vrouwencafé Dikke Trui.
Marieke: Daar gaan we weer! Die potten hadden onderling allemaal ruzie want zij vonden dat Angela seksistisch bezig was met haar escort bedrijfje “Dames voor Dames”, dat ze runde samen met een paar kunstenaars. Dingen als betaalde seks, makeup…, dat was niet goed. En er mochten persé geen mannen bij. Dat viel bij mij niet lekker. Ik heb toen mannen uitgenodigd. Jessica ook en we zeiden: “trek vrouwenkleren aan en kom langs”. Er zijn die avond een onbekend aantal mannen aan de deur geweest: “Hallo, wij komen voor Kutkotz”. Dus er kwam nog meer irritatie naar Angela en co. Ik was helemaal niet gevoelig voor dit soort spanningen en was vooral geïrriteerd dat ze onze naam boycotten. Er stond NSKK op de muur terwijl alle andere namen gewoon voluit gespeld waren.

Michael: Maar je hebt uiteindelijk wel gespeeld?
Marieke: Jazeker. En na het spelen begon ik letters van de muren af te trekken om er No-Song Kutkotz van te maken. Jessica was er ook snel bij. En toen werden we aangevallen door een aantal van die vrouwen. Er kwamen allemaal emoties los waarvan ik dacht: ”waar gaat dit over?”. Ik liep op een gegeven moment naar boven, keek naar beneden en zag een massale knokpartij. Wel op een vriendelijke manier zonder messen, gehuil en aan haren trekken. Ik vond het wel wat, er gebeurde wat, ik genoot er wel van.

Marieke: Wacht even, volgens mij was er ook nog wat anders gebeurd. De dag ervoor was Angela via de dakgoot daar naar binnen gegaan en allerlei dingen neergezet.

Michael: Zijn jullie daar toen de tent uitgezet?
Marieke: Dat weet ik niet meer. Maar uiteindelijk waren wij wel altijd de sterksten. We waren helemaal niet bang voor die vrouwen. Ik begon me er ook wel echt aan te storen. Ik zag dat nog als een grap maar toen er een vrouwenfestival in de Oosterpoort werd georganiseerd, mochten wij er niet spelen omdat we seksistisch waren. Ik was echt boos. Op een gegeven moment wilde ik samen met Angela een winkeltje beginnen in het Oude Politieburo maar dat mocht niet omdat Dikke Trui er ook zat. Moesten we op een vergadering komen met allemaal vrouwen. Angela moest daar zitten, ik daar. En we moesten ons verantwoorden. Die vrouwen waren echt gestoord.

Michael: En de winkel kwam er niet?
Marieke: Volgens mij wel. Aan de voorkant. Met cassettes en dingen uit die tijd.

Michael: Heeft deze periode nog invloed gehad op je latere leven?
Marieke: Ja, ’t is wel een blauwdruk voor m’n leven geweest. Ook als ik mensen tegenkom die uit die tijd komen, voel ik altijd ook wel een soort verbondenheid.

Marieke is nu nog steeds actief als drummer in bands.