Interview: Marieke & Jan
Known For: Marieke was singer for Jetset, Jan was bassplayer for Jetset
By: Michael Kopijn
How: Face to face
When: 14 October 2020

Michael: Waar zijn jullie geboren?
Marieke: Groningen, 1966.
Jan: Groningen, 1964

Michael: Waar en wanneer zijn jullie voor het eerst in aanraking gekomen met punk?
Jan: Ik was een jaar of 12 toen ik de Sex Pistols op de radio hoorde en dat was veel leuker dan disco en die slappe middle-of-the-road jaren 70 muziek. Het was een soort van openbaring. Maar ik ben nooit zo’n punker geweest in uiterlijk.
Marieke: Door Jan eigenlijk. Ik kwam hem tegen in de 1^e klas van de middelbare school, het Praedinius Gymnasium, daar hadden we een actief punkclubje.
Jan: Toen ik op de lagere school zat, ben ik begonnen met Nanno en Herman, die in de buurt woonden, muziek te maken in een garage. We hebben het niet vaak gedaan want anders kwam de hele buurt in opstand. Toen het ORKZ gekraakt werd (in September 1979, Michael), kregen we een repetitieruimte in de kapel en oude keuken en later op de afdeling van de operatiekamers.
Marieke: Toen John nog de zanger was, repeteerden jullie in een hele kleine ruimte.
Jan: We hadden eerst alleen een kast om de apparatuur in te zetten. En daarna konden we in de oude keuken en de kapel repeteren. Moesten we telkens flink slepen met alle apparatuur.
Marieke: En nog een saillant detail. Het RKZ was het ziekenhuis waar zijn vader gynaecoloog was. Dus zijn ziekenhuis was gekraakt en zijn zoon stond misschien wel in de operatiekamer waar hij talloze keren heeft geopereerd.

Michael: Hoe reageerde je omgeving dat je punk was?
Jan: Ik was sowieso een moeilijke puber dus mijn ouders waren wel wat gewend.
Marieke: Mijn bijnaam in de buurt was De Roze Panter en mijn ouders reageerden er vrij leuk op. Vooral mijn moeder was makkelijk te shockeren.
Jan: Die werd wel vaak geshockeerd. Jullie huis werd een soort vrijplaats voor vriendjes van Rob (broer van Marieke en gitarist van Bloedbad, Michael) die het huis waren uitgetrapt omdat ze een hanekam wilden of zoiets en dan kwamen ze bij jullie logeren.
Michael: Dat met Rob was wel wat later want Bloedbad was 1982-1983?
Marieke: Ja dat klopt. Ik kon vanaf m’n 16^e m’n gang gaan en hoefde geen verantwoording meer af te leggen. Rob wilde dat natuurlijk ook maar die was twee jaar jonger en ik moest hem altijd op sleeptouw nemen.

Michael: Jullie zaten op het Praedinius Gymnasium. Zaten daar verder nog punx uit bands op?
Marieke: Ik denk dat wij de enigen waren. Er waren wel veel mensen die in Vera en Simplon kwamen en er ook wel punk uitzagen zoals een vriendin die ook vrijwilliger in Simplon was. Die heeft mij bij de meidenclub gesleurd.

Michael: Hoe zijn jullie actief geworden en wat hebben jullie zoal gedaan?
Marieke: Ik heb vanaf eind 1981 als vrijwilliger in Simplon gewerkt tot m’n studententijd in 1985. Er is op een gegeven moment een meidengroep opgericht omdat Simplon teveel het imago kreeg van een eng mannenbolwerk. We organiseerden theaterworkshops, cursussen fotografie en zeefdrukken, swingavonden en concerten. Met onder andere een toen zeer jeugdige Candy Dulfer en Mathilde Santing. Allemaal om te laten zien dat Simplon meer was dan een zuipkeet met boerenpunks.

JETSET (1979 – 1984)
Jan: Ons eerste optreden was met John op het Martini On The Rocks festival in Simplon in 1980. Het was mijn eerste keer in Simplon en ik keek m’n ogen uit.
Marieke: Ik was er toen ook en vond het wel heel erg stoer.
Michael: En jij hebt later John vervangen.
Marieke: Ik kwam er in het voorjaar 1981 bij.
Michael: En waarom is hij er eigenlijk uit gegaan?
Jan: Hij kreeg last van braafheid. Hij vond het allemaal te eng worden.

Michael: Wat was de reden om met de band te beginnen?
Jan: Punk was alles zelf doen. Je ging niet alleen luisteren naar muziek maar je ging het ook zelf maken.

Michael: Kunnen jullie je nog wat herinneren van de opnamesessies?
Marieke: We zijn 1x boven Elpee in de Oosterstraat geweest om op te nemen (AD Tapes studio, split tape met Massagraf, Michael)
Jan: En later op de andere locatie (Tuinstraat, Michael). De laatste opnames werden in Simplon gemaakt.
Michael: Toen het wat experimenteler werd.
Jan: Die laatste opnames waren totaal anders dan de korte, ultrasnelle nummers van daarvoor, dus daaruit bleek al dat we uitgekeken waren op wat we daarvoor deden. We wilden allemaal iets anders en hebben deze opnames gemaakt maar nooit uitgebracht.
Michael: Nanno heeft er een tape met hoesje van gemaakt.
Marieke: Ik kan me de studio boven Elpee nog heel goed herinneren. De opnames vond ik ontzettend leuk om te doen.
Jan: Het stomme was dat we de nummers die we hadden opgenomen daarna niet meer live speelden terwijl mensen daar wel om vroegen. Dat gaf de nodige discussies.
Marieke: En die Kapel opnames (in het ORKZ voor de Eingetr.Warenz tape, Michael) kan ik me ook nog goed herinneren. Met mixers en stofzuigers. Toen hadden we kennelijk een Cockney Rejects achtige inspiratie.
Michael: Kein Produkt!
Jan: Dat was een experimentele Jetset met een primitieve ritmebox.
Marieke: En Karin was er toen bij.
Michael: En de overige opnames dus allemaal bij André Salters (van AD Tapes, Michael)?
Marieke: Bij André vond ik ook altijd geweldig want hij had natuurlijk een fantastische studio en hij was aardig en erg geduldig.

Michael: Gaf het nummer “Gooi die steen maar” nog problemen?
Jan: De krakers waren daar heel kwaad over. We hadden een keer een optreden in Het Witte Huis, een kraakpand waar later het grote PTT gebouw kwam. Nanno had al de nodige bedreigingen ontvangen en we hadden een discussie of we het nummer zouden spelen. Maar uiteindelijk hebben we het niet gespeeld.
Marieke: Het was geen fijne sfeer.

Michael: Marieke, merkte jij dat je een vrouw was als zangeres?
Marieke: Het was een tijd met vooral kerels. Stoer, drinken, keihard. Soms gewelddadig, in ieder geval heel seksistisch. Ik was erg feministisch en liep altijd mee in de Hexennacht, in pro-abortus demonstraties… Het wonderbaarlijke is dat ik als enige vrouw in die mannenwereld zat. Toen wij veel met de Boegies optraden (in 1982-83), was ik het enige meisje met alleen kerels. Maar ik ben nooit lastiggevallen. Nooit gedonder gehad. In al die jaren niet. Ik vind dat echt opmerkelijk. Waarschijnlijk ook omdat ik m’n mannetje stond. Als we met de Boegies terugreden van een optreden (we zaten toen in 1 busje) dan waren ze op de terugweg vaak aangeschoten en soms iets te aanhalig. Maar dan mepte ik gewoon van me af en excuseerden ze zich als ze weer nuchter waren. Het waren uiteindelijk allemaal ontzettend aardige jongens. Dus daar was niks bedreigends aan. Misschien zijn er wel dingen geroepen tijdens concerten die ik niet verstond maar het is me nooit opgevallen. Ik had nooit problemen, ook niet op straat.

Michael: Waarom is Jetset uiteindelijk uit elkaar gegaan?
Jan: Omdat we niet wisten welke muzikale kant we op moesten en we behoorlijk op elkaar waren uitgekeken.
Marieke: En we zaten ook gewoon nog op school, deden eindexamen en gingen studeren. Wij hadden niet zoiets van “No Future”, wat maakt het allemaal uit. Er was een harde knip want in 1984 hadden we allemaal eindexamen gedaan. We zijn we denk ik nog heel even doorgegaan maar daarna gingen we allemaal studeren en nieuwe levens beginnen.

ROOD WIT ZWART
Marieke: Rood stond voor engagement, socialisme. Wit voor de mensen die niet politiek geëngageerd waren en zwart stond voor anarchisme.
Jan: Wit stond kennelijk voor mensen zoals wij die als niet genoeg geëngageerd beschouwd werden.
Jan: Het was allemaal erg principieel. Alle dingen die leuk waren, mochten niet. We mochten niet drinken, we mochten niet roken en blowen…
Marieke: Het was alsof je met je ouders op pad was!

Michael: Merkte je iets van een split tussen de verschillende punkscenes?
Jan: We hebben nooit echt aansluiting gehad bij de Simplonpunks. Wij waren de gymnasiumpunx en behoorden tot een kleine minderheid die naar school ging.
Marieke: Er was een duidelijke scheiding tussen de mensen die naar school gingen en mensen die van alles los en ontspoord waren.

Michael: Heb je verder nog te maken gehad met geweld?
Marieke: De enige keer was in Helpman. Dat was toen een soort van achterbuurt. Jetset repeteerde in het ORKZ en ik ging even naar de cafetaria om eten te halen. Daar kwam ik midden in de Helpergang terecht. Dat is één van de weinige keren dat ik wel lastiggevallen dreigde te worden en heel bang was want niemand die je helpt. Ik dacht met alles wat ik heb knok ik me hier uit. Want Simplon, Meidengroep, cursussen zelfverdediging. Op een gegeven moment hoorde ik “wat is hier aan de hand?” en kwam er een soort Mozes door de zee aan, iemand die bij ons op school had gezeten, bij Jan zelfs in de klas. Hij zei letterlijk: “Die ken ik. Ophouden!” en hij excuseerde zich tegen mij.
Jan: Ik kon altijd goed met hem opschieten maar hij was wel lid van die Helpmangang. Toen we een keer in die cafetaria softijs kochten, werd dat door die lui bij Nanno op z’n hoofd gezet. Maar hij is vaak onze redding geweest.

Michael: Hoe kijk je achteraf terug op je punkperiode en heb je ervaringen opgedaan die van invloed zijn geweest op je latere leven?
Jan: Ik vond het niet altijd even leuk maar dingen zoals voor jezelf denken en zelf alles doen zat al in me. Ik heb er gemengde gevoelens over.
Marieke: Wat me erin aantrok was de tegendraadsheid en rebelsheid. Ook de creativiteit vond ik heel erg leuk. De mensen die je tegenkwam en dan vooral in Simplon, waren vaak hele creatieve mensen dus ik heb toen veel geleerd. Wat me ook aantrok was dat je alles zelf maakte. Je maakte bijvoorbeeld je kleren zelf, je deed eigenlijk alles zelf, je gaf eigenlijk nauwelijks geld uit. Alles werd gerecycled, je ging naar het Oude Politieburo en kocht voor 1 gulden een rokje. Dat sprak me heel erg aan. Het niet klakkeloos achter de meute aanlopen. Dat zit nog steeds wel in me.

Michael: Noem je favoriete bands uit die tijd.
Marieke: Sex Pistols. Bands die ik ook ongelooflijk leuk vond waren Sham 69 en The Cockney Rejects. The Dead Kennedys vond ik heel erg gaaf. The Clash. Siouxsie and the Banshees. En natuurlijk Nina Hagen. Die blijft op eenzame hoogte staan.
Michael: En Nederlandse bands?
Marieke: The Ex! De Boegies. Bloedbad natuurlijk.
Jan: Ik luisterde toen naar van alles, Sex Pistols, Dead Kennedys en daarvoor de Ramones en Stooges.